این روزها بسیاری از انواع سرطان‌ها درمان می‌شوند، ولی سوالی که برای تمامی بیماران مبتلا به سرطان مطرح است، این است که برای مراقبت از پوست بعد از شیمی درمانی چه باید کرد؟
چراکه ممکن است پوست و مو و ناخن این بیماران در طی دوره شیمی درمانی آسیب دیده و دچار تغییرات فراوانی شوند. روش‌هایی از جمله آبرسانی به پوست یا پوشیدن دستکش‌های محافظتی وجود داشته که قادرند در مقابل عوارض شیمی درمانی روی پوست، مو و ناخن به بیمار کمک نمایند.
خوش‌قیمت‌ترین‌های مدیسه
تغییرات در پوست، یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی در طی درمان سرطان بوده که می‌تواند در روحیه بیمار تاثیر منفی بگذارد و ممکن است درصورت زخم شدن پوست و قرار گرفتن در معرض باکتری‌ها، به عفونت هم منجر گردد و سیستم ایمنی را به خطر بیندازد.
به همین خاطر است که مراقبت‌های بعد از شیمی درمانی، اهمیت بسیاری در مقابله با مشکلاتی مثل خشکی پوست، ریزش مو یا ناخن‌های شکننده دارد. درنتیجه محافظت از پوست در شیمی درمانی بسیار حائز اهمیت است.
مراقبت از پوست بعد از شیمی درمانی
داشتن پوستی سالم، برای سلامت جسمانی ما ضروری می‌باشد؛ چراکه پوست، بزرگ‌ترین عضو بدن محسوب شده و از ما در مقابل بسیاری از میکروب‌ها و عناصری محافظت کرده که قادرند برای سلامتی مضر باشند. شایع ترین عوارض پوستی شیمی درمانی چه در طی دوره و چه پس از آن، خارش، پوسته پوسته شدن و خشکی پوست می‌باشد.
پوست خشک، حساس و تحریک شده امکان دارد اگزما، خارش و زخم‌هایی را ایجاد نماید که می‌توانند عفونی شوند. با تغییر یا اضافه نمودن چند مرحله ساده به مراحل روتین پوستی خود می‌توانید فرآیند معینی برای مراقبت از پوست بعد از شیمی درمانی، مراقبت از مو و ناخن خود در طی شیمی درمانی و همچنین درمان خارش پوست بعد از شیمی درمانی داشته باشید و این شرایط را مدیریت نمایید.
- مقدار زیادی آب بنوشید تا بدن هیدراته بماند (مگر اینکه پزشک، میزان مایعات مصرفی شما را محدود کرده باشد.)
- تنها از محصولاتی استفاده نمایید که برای پوست شما ملایم بوده و عطرهای قوی یا مواد تحریک کننده ندارند.
- پیش از استفاده از صابون، پودر تالک، عطر، دئودورانت، کرم‌ها یا مواد آرایشی در ناحیه تحت درمان، با پزشک خود مشورت نمایید.
- موقع حمام کردن یا دوش گرفتن، به جای آب داغ، از آب با درجه حرارت متعادل استفاده نمایید.
- از پوست در مقابل حرارت یا سرمای مستقیم محافظت نمایید.
- چنانچه پوست شما به شدت خشک یا پوسته پوسته شده است، از یک پارچه نرم، باملایمت جهت تمیز کردن پوست خود استفاده کنید. البته این کار را در نواحی از پوست که تحریک شده یا دارای زخم باز می‌باشد، انجام ندهید. همچنین درصورتی که پرتو درمانی می‌کنید، این کار را در نقطه تحت درمان خود انجام ندهید.
- جهت خشک کردن پوست، چیزی را به‌طور مالشی روی آن نکشید. برای گرفتن رطوبت پوست، حوله لطیفی را به‌آرامی روی پوست گذاشته و بردارید.
- همیشه بلافاصله بعد از خشک کردن پوست، از یک مرطوب کننده و آبرسان عمیق استفاده نمایید. مرطوب کننده بهتر است دارای سرامید یا روغن‌های ارگانیک مثل روغن نارگیل، کنجد یا روغن زیتون باشد.
- در صورت امکان، چند مرتبه در طی روز از مرطوب کننده استفاده نمایید؛ به عنوان مثال پس از شستن دست‌ها و پیش از رفتن به رختخواب.
- هنگامی که از لوسیون بدن استفاده نمایید که پوست هنوز مرطوب است تا بهتر جذب پوست گردد.
- هر زمان که بیرون از خانه هستید یا در معرض نور مستقیم آفتاب قرار دارید، لباس آستین بلند پوشیده و از یک کرم ضد آفتاب دارای ویژگی طیف وسیع با SPF حداقل 30 یا بیشتر کمک بگیرید تا از پوست خود در مقابل اشعه مضر خورشید محافظت نمایید. همچنین اگر داخل آب می‌روید، تعریق شما زیاد است یا در معرض نور مستقیم آفتاب هستید، پس ضد آفتاب خود را هر دو ساعت یک بار تجدید نمایید.
عوارض شیمی درمانی بر پوست
اصلی‌ترین و شایع‌ترین عوارض پوستی شیمی درمانی عبارتند از:
- خشکی پوست
- افزایش حساسیت در برابر آفتاب
- خارش پوست
- تغییر رنگ پوست
- تیرگی وریدها
- راش (قرمزی) پوست و تاول زدن
- واکنش‌های حساسیتی (آلرژیک) به شیمی درمانی
مراقبت از پوست بعد از شیمی درمانی و در طول پرتو درمانی
ممکن است پوست شما در زمان دریافت رادیو تراپی یا پرتو درمانی، تحت تأثیر قرار گرفته و یک یا چند مورد از علائم زیر را داشته باشید:
- قرمز شدن (سرخی ناخوشایند پوست که با نام اریتما هم شناخته می‌شود)
- تورم و التهاب
- خشکی
- پوسته پوسته شدن
- خارش
- ریزش مو در ناحیه تحت درمان
- تاول زدن
- تغییر در رنگ پوست (رنگدانه های پوست)
به خاطر داشته باشید از لوازم آرایشی بهداشتی جهت پوشاندن لکه‌های پوستی نواحی تحت پرتودرمانی استفاده نکنید. همچنین کرم یا لوسیون‌های دارای وازلین را کنار بگذارید؛ چراکه می‌تواند واکنش پوست شما پس از پرتودرمانی را بدتر کند. عوامل گوناگونی در نوع واکنش‌های پوستی به پرتو درمانی تاثیرگذار بوده و باید این واکنش‌ها را با انکولوژیست پرتو درمانی خود در میان بگذارید.
به یاد داشته باشید مشکلات ذکر شده، قابل پیشگیری، درمان یا تسکین می‌باشند و باید به‌محض بروز هریک از این علائم، با پزشک خود مشورت نمایید. بهتر است مراقبت از پوست خود را یک هفته پیش از شروع درمان آغاز نمایید و تا بهبودی کامل ادامه بدهید.
قیمت انواع محصولات مراقبت از صورت اورجینال و با کیفیت
مراقب سرطان پوست باشید
سرطان پوست بنابر گزارش انجمن سرطان آمریکا، شایع‌ترین نوع سرطان در ایالات متحده به حساب می‌آید. دلیل اصلی سرطان پوست، نور آفتاب است ولی سولاریوم و لامپ‌های برنزه هم قادرند در ابتلا به سرطان پوست تاثیر داشته باشند.
هر شخصی ممکن است به سرطان مبتلا شود، اما اشخاص با پوست روشن که به راحتی روی پوست آن‌ها کک و مک و لک پدید می‌آید، در معرض خطر بیشتری می‌باشند. همچنین چنانچه قبلا سرطان در شما تشخیص داده شده باشد، امکان دارد در معرض خطر بیشتری برای سرطان پوست باشید.
ریزش مو بعد از شیمی درمانی
ریزش یا نازک شدن مو می‌تواند در بعضی از شیمی درمانی‌ها رخ دهد و دلیل آن هم این است که شیمی درمانی، روی تمامی سلول‌های بدن تاثیرگذار است، نه فقط سلول‌های سرطانی. درنتیجه بهتر است به موارد زیر درمورد عوارض داروی شیمی درمانی روی ریزش مو دقت داشته باشید:
- ممکن است ریزش مو از هفته دوم یا سوم بعد از اولین دوره شیمی درمانی شروع شود.
- ریزش مو قادر است ناگهانی یا آهسته رخ دهد. برخی از بیماران، با ریزش تمام موهای خود روبه‌رو می‌شوند، درحالی‌که عده‌ای دیگر حجم کم‌تری از موهای خود را از دست می‌دهند.
- ممکن است ریزش مو در جاهایی غیر از سر اتفاق بیفتد. ممکن است درمان روی ناخن، ابرو، مژه و موهای بدن هم اثر بگذارد.
- ریزش مو به‌صورت توده‌ای معمول بوده و می‌تواند بیمار را آشفته نماید. به همین علت، بسیاری از اشخاص ترجیح می‌دهند در اولین نشانه ریزش مو، موهای خود را کوتاه کرده و یا سر خود را بتراشند.
به علت ریزش مو پس از شیمی درمانی، بسیاری از اشخاص از کلاه، روسری یا کلاه گیس استفاده می‌کنند، ولی بعضی دیگر ترجیح می‌دهند ریزش موی خود را پنهان نکنند. این انتخاب، کاملا یک موضوع شخصی بوده و به ترجیح شما بستگی دارد. با این‌وجود، یادتان باشد زمانی که بیرون از خانه هستید، پوست سر احتیاج به محافظ مثل کلاه یا روسری دارد.
مطالب کاربردی: صفر تا صد روتین مراقبت صورت چیست؟ روتین روزانه برای پوست چرب
رشد مو بعد از شیمی درمانی
معمولا رشد مجدد مو بین شش ماه تا یک سال بعد از اتمام شیمی درمانی رخ می‌دهد. رشد مجدد مو، هر 30 روز با سرعت تقریبا یک‌چهارم اینچ رخ می‌دهد. این رشد به وضعیت تغذیه، رژیم غذایی و میزان استرس در زندگی شما بستگی دارد.
در بیشتر از 50% از بیمارانی که به علت شیمی درمانی به ریزش مو دچار شده‌اند، تغییراتی در مو مثل تغییر رنگ، بافت و ضخامت مو پس از رشد مجدد اتفاق افتاده است. مصرف برخی از ویتامین های موثر در رشد مو می‌تواند در تقویت مو پس از شیمی درمانی موثر باشد اما پیش از استفاده از روش‌های گوناگون جهت تقویت مو حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
نکاتی برای مراقبت از مو بعد از شیمی درمانی
- با موهای خود با ملایمت برخورد نمایید. مواد شیمیایی که ممکن است به بافت مو صدمه برسانند و موجب ریزش بیشتر مو شوند را کنار بگذارید. همچنین در مرحله اولیه رشد مجدد مو، موهای خود را دکلره، رنگ یا فر نکنید.
- زمانی که موهای شما به طور کامل رشد کرد و هیچ نشانه قابل توجهی از ریزش بروز نداد، می‌توانید از رنگ موی دائمی یا نیمه دائمی استفاده نمایید.
- چنانچه مطمئن نیستید که رشد مو پایدار است یا خیر، از رنگ موقت یا نیمه دائمی استفاده نمایید؛ چرا که این محصولات، دارای مواد شیمیایی شدیدی نبوده و به رنگ اجازه نفوذ نمی‌دهند و تنها روی فولیکول مو را می‌پوشانند.
- پوست سر خود را با استفاده از نرم کننده مو، مرطوب نمایید. حتی چنانچه موهای خود را از دست داده‌اید هم می‌توانید از یک نرم کننده ملایم در حمام استفاده نمایید. بگذارید محصول به مدت 30 ثانیه روی پوست سر بماند، سپس آن را با آب گرم بشویید.
- خیلی از مردم، از روغن کرچک جهت رشد مجدد موهای سالم در پوست سر، مژه‌ها و ابروها کمک می‌گیرند. اگر شما نیز قصد انجام این کار را دارید، حتماً از روغن کرچک ارگانیک استفاده کرده و بدانید که ممکن است نتیجه نهایی متفاوت باشد.
علت زردی پوست بعد از شیمی درمانی
در برخی از مواقع به خصوص در زمان درمان سرطان‌های پستان و کولون، داروهای شیمی درمانی موجب تغییر رنگ پوست می‌شوند. این تغییر به طور معمول در صورت و دست‌ها رخ داده که استفاده از کرم‌های روشن کننده یا لایه بردار با مشورت پزشک می‌تواند به رفع آن کمک نماید.
مطالب پربازدید: بهترین برند ضد آفتاب ایرانی و خارجی برای داشتن پوستی سالم
آشنایی با مهمترین نکات مراقبت از پوست بعد از شیمی درمانی
در این مقاله، ابتدا به عوارض شیمی درمانی روی پوست، مو و ناخن و اهمیت مراقبت از پوست بعد از شیمی درمانی پرداختیم، پس از آن نکاتی را آوردیم که قادرند تا در هر مرحله به بیمار در برابر این عوارض کمک نمایند. امیدواریم راهکارهای ارائه شده بتواند باری هر چند کوچک را از دوش بیماران مبتلا به سرطان و نزدیکان آن‌ها برداشته و بتوانند روند درمان را با آزردگی کم‌تری طی نمایند.
منبع : cancercenter
